R, istatistiksel hesaplama, veri analitiği ve bilimsel araştırmada yaygın olarak kullanılan bir programlama dili ve ortamıdır. İstatistikçiler, veri analistleri, araştırmacılar ve pazarlamacılar tarafından verileri almak, temizlemek, analiz etmek, görselleştirmek ve sunmak için kullanılan en popüler dillerden biridir.

Etkileyici sözdizimi ve kullanımı kolay arayüzü nedeniyle, son yıllarda popülerliği artan yazılım dillerinden biridir.

Daha önceki yazım ile R – Giriş başlığı altında R ortamı ve R veri tipleri ile ilgili yazmaya başlamıştım, dizilerle devam edeceğim orada. Ama şimdiki boşluğu da fırsat bilip R – Kodlama ile ilgili de yazmak istiyorum.

Sanırım öncelikle Paketler(packages) ve Kitaplık ya da Kütüphane’ lerden (library) bahsetmek ve belki de bir kaçından, en azından yaptıkları ve hedefleri ile ilgili bilgi vermek önemli diye düşünüyorum. Ben Kütüphane (library) demeyi tercih ediyorum. herkes tarafından yazılabilecek ve kullanılabilecek kod kümelerini içeriyor.

R’ da Paket(package) ve Kütüphane(library) nedir?

Bir paket, R fonksiyonları, verileri ve derlenmiş koddan oluşan bir koleksiyondur. Paketlerin depolandığı konuma ise Kitaplık ya da Kütüphane denir.

Paket, R’ın işlevselliğini genişletirken kod dağıtımını standart hale getirir. Böylece derlenmiş paketler, kodlar herkes tarafından erişilebilir ve kullanılabilir duruma gelir. Kitaplık ise paketlerin depolandığı bir dizindir. Sabit sürücünüzde birden çok kitaplık olabilir.

Hangi Kitaplıkların mevcut olduğunu görmek için:

Ve hangi paketlerin hangi kütüphanede olduğunu görmek için:

Bir paket nasıl yüklenir ve kullanılır?

R’ da bir paketi yüklemenin pek çok yolu var. Bildiğim yolları göstermeye çalışacağım.

YouTube kanalımda da anlatmaya çalıştım, belki izlemek öğrenmeyi daha kolaylaştırabilir. Tıklayıp izleyebilirsiniz.

Paketler yükledikten sonra kodlamada kullanılmak isteniyorsa mevcut R ortamına ilave edilmelidir. Bu işlem yine birkaç türlü yapılabilir. Bence daha sonra yapmayı unutmamak adına kod satırlarının başında library(“paket ismi”) ile kullanılacak paketleri çağırmak en uygun yol.

• 

Tabii yine konsoldan aynı komut library(“paket ismi”) ile paketi kullanılabilir duruma getirmek mümkün.

Bir diğer yol da Packages/ Paketler bölmesinde kullanmak istediğimiz paket isimleri yanındaki kutulara işaret koymak olacaktır.

Biraz evvel “kod satırları başında” diye yazmıştım. R’ da da diğer yazılım dillerinde olduğu gibi script – yazılım parçası kullanmak mümkün. Yine diğer pek çok yazılım dilinde olduğu gibi Notepad – Not defteri kullanılıyor. R’ da bir örneğini burada altında “Script – Kodlama parçası” yazan resimde bulabilirsiniz. Ayrıca daha önce R-Giriş’ de bir kodlama(Script) dosyası nasıl hazırlanır, kaydedilir bahsetmiştim.

Önemli paketler

İhtiyacınız olan paketi Google’da arama yaparak bulma ve erişme imkanınız var. Mutlaka Cran-R sayfalarına da bakmayı unutmayın, pek çok paket ile ilgili bilgiye ulaşma imkanınız var sayfalarında: https://cran.r-project.org/ Sayfanın solundaki linklerden Packages tıklarsanız gelen sayfadan paketlere ulaşma imkanı mevcut. Ben genelde Table of available packages, sorted by name linkine tıklıyorum bu sayfada. Şimdilik sadece 16850 adet paket mevcut. hepsinden burada bahsetmek pek mümkün değil, ama bu linklerden ilerleyerek her paketin hangi işlemi nasıl gerçekleştirdiği konusunda bilgi almak mümkün. Tabii bunun için İngilizce okuyup anlıyor olmak gerekiyor. Her zaman dönüp bana sorabilirsiniz.

R studio yaptıkları işlere göre ayırmış önemli olanları

R’ da Girdi – Input

Girdi-Input deyince tabii bir yazılıma birkaç türlü Girdi-Input tanımı yapmak mümkün, çünkü komut istemi ya da komut satırı da aslında bir Girdi-Input. R programını girdi komutlarını beklerken bir hazırlık yapar. Ekranda varsayılan komut istemi ‘>’ şeklinde belirir. UNIX’te shell prompt’u gibi düşünebilirsiniz bunu. Eğer UNIX’e aşinaysanız RStudio Terminal‘ini kullanabilirsiniz.. Terminal’de Shell olarak Command Prompt ya da Windows powershell seçme hakkınız mevcut, eğer Windows kullanıcısıysanız. Bu seçimi Araçlar(Tools) menüsünden Genel seçenekler(Global options) tıklayıp soldan Terminal menüsü altından yapabilirsiniz. RStudio yüklediyseniz orada da R için komut girişi yapabileceğiniz Konsol(Console) var. R’nin kodu değerlendirdiği yerdir Konsol(Console).

RStudio’ yu ilk açtığınızda, Konsol(Console) solunuzdaki bölmede görünür, ancak bunu menü çubuğundaki Görünüm(View)> Paneller(Panes) ile değiştirebilirsiniz. Konsol(console)’da > ile başlayan satır komut satırı olarak adlandırılır ve buraya komutlarınızı yazarsınız. Bir önceki yazımda komut satırı ile ilgili pek çok örnek bulabilir, veri tipleri ile ilgili bilgi sahibi olabilirsiniz. Komutlarınızı RStudio’da Kaynak(Source) kısmında toplu yazabilir, sonra bir dosya olarak saklayıp defalarca kullanabilirsiniz. Bir başka yol da Not Defteri dosyasında bu komutları saklamak. Daha sonra bu dosyayı Kaynak(Source) olarak çağırarak yine defalarca kullanabilirsiniz. İleride bunların örneklerini yapacağız.

Gelelim ikinci Girdi-Input konusuna, kullanıcıdan yazılım parametreleri için istenen Girdi-Input’ ye..

Kullanıcıdan bilgi almanın birkaç yolu var R’da;

• cat() : Sunulanları birleştirerek nesnelerin çıktısını alır. kedi baskıdan çok daha az dönüşüm gerçekleştirir.

Bir de ikisini birleştiren bir örnek vereyim:

Yazımın başında da söylediğim gibi R, istatistiksel hesaplama, veri analitiği ve bilimsel araştırmada yaygın olarak kullanılıyor. Ben de Covid ile ilgili projemde cat() kullanmıştım günlük rakamları veri dosyasında tutabilmek için;

cat(“\n”, “Enter today’s daily case number:”, “\n”)
t_dailycase <- scan(n=1, what=”character”)
cat(“\n”, “Enter name:”, “\n”)
t_dailycase <- as.integer(t_dailycase)
cat(“\n”, “Enter today’s total test number:”, “\n”)
t_totaltests <- scan(n=1, what=”character”)
t_totaltests <- as.integer(t_totaltests)
cat(“\n”, “Enter today’s total recovered number:”, “\n”)
t_totalrecovered <- scan(n=1, what=”character”)
t_totalrecovered <- as.integer(t_totalrecovered)
cat(“\n”, “Enter today’s total death number:”, “\n”)
t_totaldeath <- scan(n=1, what=”character”)
t_totaldeath <- as.integer(t_totaldeath)

İlk satırda kullanıcıdan cat() ile aldığım değeri ikinci satırda bir değişkene atayarak devam ediyorum. Bu yazım devam edecek ve projemi de daha detaylı sonlara doğru paylaşacağım.

R’ da Eğer – If komutu

Eğer – If komutunun sözdizimi yukarıdaki örnekte olduğu gibi küme parantezi {} kullanmadan veya C++’ daki if komutunda olduğu gibi küme parantezleri ile birlikte olabilir. Küme parantezli örneği aşağıda görebilirsiniz; benim Covid ile ilgili kodlarımdan.. En başta Excel ile grafikleri çizmeye çalışmıştım, bu sebeple Sağlık Bakanlığı Web sayfalarından topladığım veri Excel’deydi. Excel’den R’ a veri aktararak başladım. Bir müddet test amaçlı Excel ile birlikte yürümek istediğimden aynı dosyayı sıfırdan tekrar tekrar oluşturmamak için önce dosya var mı? kontrolü yapmam gerekti. Eğer dosya yoksa (!exists : not exists yani yok demek) Excel’den okuyup dosyayı hazırlıyorum. (Bu arada kendi projelerimden satırları yeşil yazmaya karar verdim. Sizce okuması zor oluyorsa lütfen haber verin.)

if(!exists(“corona_followup”)){
corona_followup <- read_excel(“C:/takip/corona-followup.xlsx”, sheet = “R”, col_types = c(“date”, “numeric”, “numeric”, “numeric”, “numeric”, “numeric”, “numeric”, “numeric”, “numeric”, “numeric”, “numeric”, “numeric”, “numeric”))
}

Eğer – if komutunda bir koşullu yürütme söz konusu; x değişkenine 10 sayısını atayalım, sonra bakalım x pozitif mi? Eğer x pozitif ise – x pozitif sayı – diye yazdıralım.

Buna benzer Eğer-if komutlarının akış şemasını çizmek istersek:

şimdi bu şemayı örneğimize oturtursak daha iyi anlaşılacak sanırım:

Eğer-if’ in bir de else-yoksa şeklinde koşul gerçekleşmediğinde yapılacakları söylediğimiz kısmı var.

Yukarıdaki örnekte x değişkenine -5 atayıp x pozitif mi negatif mi baktık. Sonuç olarak x negatif sayı olarak yazdırıldı.

Bu örneğin Eğer-if else’ in akış şemasına bakacak olursak:

Sizlerden geri dönüş alabilmek için tam da bu noktada bırakmıştım yazmayı. Peki ya x = 0 ise ne yazdırılacak sizce?

Yukarıdaki resme bakalım, ve x’e 0 değerini atadığımızı düşünelim. Bu resimde koşulumuz ne? neye bakıyoruz? x, 0 değerinden büyük mü diye bakıyoruz değil mi? İşin başında x’e zaten 0 değerini verdiğimizden 0 > 0 olamaz değil mi? O zaman “Yanlış” yazan kolu izleyeceğiz ve neticesinde x negatif sayı diye yazılacak.

Küme parantezleri ile de denedim. x’ in değeri 0 pozitif olmadığı için x negatif sayı diye yazıldı. Demek ki bir de x < 0 mı? diye bakmamız gerekecek. Bunun için ikinci bir eğer-if komutu yazmamız yeterli olacak.

if (x > 0)
print(“x pozitif sayı”) else if (x < 0)
print(“x negatif sayı”) else
print(“x = 0”)

Aynı işi yapabilecek bir de ifelse() fonksiyonu var.
ifelse(test ifadesi, test doğru ise gerçekleşecek, test yanlış ise gerçekleşecek)
Aşağıdaki örnekte görüldüğü gibi, iç içe yazmak mümkün:

ifelse(test ifadesi, test doğru ise gerçekleşecek, ifelse(test ifadesi, test doğru ise gerçekleşecek, test yanlış ise gerçekleşecek))

Bir de switch() fonksiyonu var. Bu fonksiyonla bir ifadeyi bir listenin öğelerine karşı test edebiliriz. İfadeden değerlendirilen değer listedeki öğeyle eşleşirse, karşılık gelen değer fonksiyonla döndürülür. Fonksiyon ilk bağımsız değişkenin bir karakter dizesi veya sayı olarak değerlendirilmesine bağlı olarak iki farklı şekilde çalışır. İfadeden değerlendirilen eğer listenin birden fazla öğesiyle eşleşirse, switch () fonksiyonu ilk eşleşen öğeyi döndürür.

İlk bağımsız değişkenin sayı olunca, switch(2,”kırmızı”,”yeşil”,”mavi”) komutunda switch fonksiyonu 2 ile yanındaki listeden 2ciyi döndürür, örnekte olduğu gibi “yeşil” ile sonuçlanır. Liste 3 elemanlı 4üncü veya 0ıncı istendiğinde bir şey geri dönmüyor.

İlk bağımsız değişkenin bir karakter dizesi olunca;

Listede ilk e harfi olan dönüyor fonksiyonla. Aşağıdaki gibi listede yerleri değiştirsek ve “a” arasak bu sefer ikinci eleman dönecek fonksiyondan.

switch(“a”, “e”=”elma”, “a”=”armut”, “k”=”karpuz”, “e”=”erik”)
[1] “armut”

Bir başka örnek vermek gerekirse; y değerine göre 2 fonksiyondan birini dönecek switch.

switch(y,
mean = mean(x),
median = median(x))

Bir de switch() akış şemasına bakalım:

.Devamı yarın..

İçindekiler:

• Kütüphane – library
• Girdi -input
• Eğer – If
• Döngü -loop
• Yeni kayıt ekleme

Devamı yarın..

Not: Yeşil renkli yazılar projelerimde kullandığım satırlardan.. Mavi renkli yazılar ise link.

Last updated by oyasanli at May 14, 2021.